Quo usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra?

Ás veces pregúntome se as causas estructurais do noso subdesenvolvemento non serán moito máis simples que moitas das conclusións que tiramos dunha combinación sempre demasiado teórica das estatísticas e o método científico. Se o tempo é o principal factor de producción, tanto no pre como nos post capitalismos -a ver quen se atreve a poñelo en dúbida- a pouco que ollemos con certo interese ao noso redor e apliquemos o indicador máis común de productividade -poñamos por caso o precio da hora de traballo dun mileurista, sexamos optimistas- está ben claro que ibéricos en xeral e galegos moi particularmente, temos unha morea de tempo que perder gratuitamente. Velaí pode estar a cerna da insoportable levidade de tanta e tanta liña cara abaixo como amosan memorias, informes e gráficas máis ou menos adulteradas polo tu(r)nante partido no poder. Esoutro día cando baixaba por tabaco -síntoo polos non ou/é ex fumadores, tantas experiencias que se perden, diso falarei próximamente- atopei a A., un profesor que leva anos impartindo docencia nos USA e comezamos unha conversa moi animada e interesante. De socato, e respetando o modus operandi da poboación aborixen nos bares de barrio na derradeira hora, o intruso e as súas cervexas invadiron a nosa conversa coa súa enferruxada verborrea, máis estragada aínda pola persistente couza dos tópicos que polo alcol que acendía o seu discurso. Logo duns minutos, A. ergueu o seu enorme brazo imitando ese aceno co que o árbitro sinala o tiro indirecto para poñerlle fin á situación, cunha educación, contundencia e eficacia que me valeron moito máis que cincocentas páxinas de calquer manual de management, planning, staffing, leading, controlling ou organization.

Imaxe: Cicerón denunciando a Catilina, 1880. Palazzo Madama. Roma